Куды зніклі 590 мільёнаў даляраў з золатавалютных запасаў?
- 9.07.2009, 10:47
Па звестках Нацыянальнага банка, толькі за чэрвень золатавалютныя рэзервы краіны скараціліся амаль на 600 мільёнаў даляраў.
Сёння ў рэзерве Нацбанка засталося нешматлікім больш за 2,5 мільярда золатавалютнага запасу. Такое скарачэнне начальнік упраўлення інфармацыі Нацбанка Анатоль Драздоў тлумачыць паніжэннем экспарту беларускіх тавараў за мяжу, паведамляе «Еўрарадыё».
«Улічваючы тое, што экспарт фактычна ўпаў на 50 адсоткаў за паўгады - зразумела, што скарацілася паступленне валютнай выручкі ў краіне, -- кажа Анатоль Драздоў. -- У той час, калі перыядычна выяўляецца ажыятажны попыт на валюту з боку насельніцтва. Плюс прадпрыемствы перыядычна выходзяць як на біржавы, так і на нябіржавы рынак для набыцця замежнай валюты. Таму што мы вырабляем канчатковую прадукцыю за кошт сыравіны або набытых за мяжой камплектуючых - і ім патрэбная валюта. Таму сітуацыя, якая ствараецца на валютным рынку, цалкам зразумелая. Нічога дзіўнага тут няма. Ёсць сезонныя выплаты, ёсць дзяржаўныя прадпрыемствы, якім неабходна зрабіць пэўныя плацяжы, у тым ліку за пастаўленыя энерганосьбіты».
Па меркаванні незалежнага эканаміста Сяргея Чалага, сума золатавалютнага рэзерву скарацілася не столькі з-за памяншэння айчыннага экспарту, колькі з-за выдаткаў на падтрымку курсу нацыянальнай валюты адносна даляра.
«На падтрымку курсу галоўным чынам гроша пайшлі, -- заяўляе эксперт. -- Пакрыццё розніцы паміж попытам і прапановай валюты на біржы. Калі параўнаць - гэта практычна цалкам будзе розніца паміж попытам і набыццём валюты».
Згодзен з гэтым і ягоны калега Сяргей Жбанаў.
«Параўнальна стабільны курс рубля - ён вагаецца вакол плыўнай сярэдняй, -- кажа Сяргей Жбанаў. -- А калі вы ўтрымліваеце курс або спрабуеце паказаць яго стабільнасць, вы вымушаныя ажыццяўляць інтэрвенцыі. Пры гэтым яны ідуць на тое, што і прадпрыемствы купляюць валюту для сваіх патрэб».
Што жа датычыцца беларускага экспарту, то, па меркаванні Сяргея Чалага, гэта згуляла сваю ролю ў памяншэнні рэзерву, але былі і яшчэ выплаты, ад якіх дзяржава не змагла ўхіліцца.
«Да гэтага часу ідзе пагаршэнне знешняга гандлю: расце адмоўнае сальда знешнегандлёвага балансу. Але з іншага боку, сёлета ў нас ёсць даволі вялікая кароткатэрміновая пазыка - не дзяржаўная, праўда, а камерцыйная. Можа, было пагашэнне кароткатэрміновых камерцыйных пазык, але сэнс не змяняецца. Усё роўна гэта ўсё робіцца праз валютную біржу, і ўсё роўна гэтая сума будзе там», -- заяўляе эксперт.
А Сяргей Жбанаў дадае яшчэ адзін артыкул дзяржаўных выплат.
«У нас станоўчыя тэмпы прыросту ВУП пры невялікіх адмоўных прамысловай вытворчасці - у адрозненне ад большасці краін. Гэтую жа карціну трэба камусьці аплачваць!», -- кажа эксперт.
У адпаведнасці са звесткамі самога Нацбанка, на 1 ліпеня ў яго запасніках засталося золатавалютных рэзерваў на суму 2 мільярды 646 мільёнаў даляраў, паводле разлікаў па стандартах МВФ. Анатоль Драздоў кажа, што па разліках айчынных банкіраў гэтая сума складае каля 3,1 мільярда даляраў - МВФ не ўлічвае наяўныя ў нас каштоўныя камяні. І гэта дазваляе жыць спакойна і не хвалявацца за стабільнасць рубля.
«Сума, зразумела, не дастатковая ў доўгатэрміновай перспектыве, але дастатковая ў кароткатэрміновай, -- прызнаецца Анатоль Драздоў. -- Такім чынам, хвалявацца за стабільнасць беларускай нацыянальнай валюты не прыходзіцца».
А вось эканамісты б'юць трывогу: наш золатавалютны запас павінен быць амаль у 3 разы вышэй! А трох мільёнаў не дастаткова.
«Вядома, гэта мала! Няма дакладных паказчыкаў, але ёсць асноўныя правілы, -- кажа Сяргей Чалы. -- Па-першае, памер золатавалютных рэзерваў павінен адпавядаць памеру кароткатэрміновай запазычанасці. А ў нас яна каля 8-9 мільярдаў даляраў. Альбо рэзерв павінен забяспечваць 3 месяцы імпарту. Карацей - недастаткова па ўсіх параметрах. Нават МВФ падлічваў, яшчэ да гэтай страты, што нам больш за 5 мільярдаў трэба было б дабраць да канца года».