Бізнес губляе велізарныя грошы
- 22.08.2011, 11:08
Валютны крызіс вельмі сур'ёзна ўдарыў па беларускіх кампаніях.
Шматлікія кампаніі ў выніку дэвальвацыі беларускага рубля страцілі мільёны еўра. Але горш за ўсё іншае: бізнес не ведае, што будзе далей.
Вялікія страты панеслі ў другім квартале мабільныя аператары Беларусі. Да прыкладу, з-за дэвальвацыі беларускага рубля кампанія velcom недалічылася 36,9 мільёна еўра выручкі. Мабільны аператар life:), які меў значныя валютныя абавязальніцтвы, ацаніў свае страты ад дэвальвацыі наогул у 150-200 мільёнаў даляраў ЗША.
Аналіз фінансавай справаздачнасці шэрагу беларускіх прадпрыемстваў, праведзены інтэрнэт-газетай «Беларускія навіны», паказвае, што нават значны рост продажаў не ратаваў кампаніі ад фінансавых страт, выкліканых дэвальвацыяй.
Так, кампанія «Лідскае піва», якая належыць фінскаму канцэрну Olvi Oyj, упэўнена нарошчвала продажы ў першай палове 2011 года. Так, рэалізацыя піва павялічылася на 23%, безалкагольных напояў і квасу - на 19%, мінеральнай вады - на 76%. Аднак, нягледзячы на рост продажаў, з-за дэвальвацыі аперацыйная прыбытак кампаніі, якая вылічваецца ў еўра, у другім квартале зменшылася на 56,6% у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года.
«Дэвальвацыя вельмі моцна адбілася на дзейнасці «Лідскага піва». У маі прыбытак ад рэалізацыі прадукцыі знізіўся прыкладна напалову», - распавядае мэнэджар Olvi па краінах Балтыі і Беларусі Пеэп Акель. Па ягоных словах, за кошт павелічэння аб'ёмаў продажаў летам прыбытак атрымалася некалькі павялічыць, «але ўсё роўна гэта значна менш, чым мы чакалі».
Прадстаўнікі ІТ-кампаній у выніку дэвальвацыі таксама панеслі істотныя страты. У прыватнасці, міжнародная кампанія Asbis, якая з'яўляецца буйным дыстрыбутарам кампутарных камплектуючых, паказвае ў сваёц фінансавай справаздачы, што яе страты на тэрыторыі Беларусі склалі 2,5 млн. даляраў.
Старшыня савета дырэктараў Асацыяцыі кампаній інфармацыйных тэхналогій (АКІТ) Зміцер Якімаха паведаміў, што адмоўны ўплыў на фінансавыя паказчыкі удзельнікаў ІТ-рынку ў другім квартале аказвалі адразу некалькі фактараў.
«Дэвальвацыя прынеслі дзве фінансавыя праблемы удзельнікам рынку. Першая - падзенне попыту, выкліканае ростам коштаў на прадукцыю. Другая праблема складалася ў тым, што ў некаторых прадпрыемстваў «дэбіторка» была ў рублях, а абавязальніцтвы - у замежнай валюце. Пералічаныя фактары сталі асноўнымі прычынамі тых праблемаў, якія знайшлі адлюстраванне ў фінансавых справаздачах кампаній», - адзначае Якімаха.
Эксперты мяркуюць, што ў выпадку захавання цяперашніх тэндэнцый на валютным рынку многія бізнесы па выніках года апынуцца стратнымі.
«Працэс дэвальвацыі не спыніўся, курс даляра працягвае расці. Усе планы, якія раней пазначылі кампаніі, становяцца менш кіраванымі. Калі сітуацыя не зменіцца, то па выніках 2011 рэальны сектар будзе ў большай частцы стратным», - мяркуе дырэктар кансалтынгавай групы «Тут і Цяпер» Аляксандр Панькоў.
Інвестары баяцца ўкладаць валюту
Прыток замежных інвестыцый у беларускі бізнес апынуўся пад вялікім пытаннем.
«Сітуацыя, якая склалася, стрымлівае жаданне многіх замежных інвестараў ўваходзіць на беларускі рынак. Справа ў тым, што ўкладаць прыходзіцца валютныя рэсурсы, а вось разумення, як беларускія прадпрыемствы будуць вяртаць потым гэтыя рэсурсы, у інвестараў няма», - канстатуе Панькоў.
Назіранні эксперта пацвярджае Пеэп Акель, які кажа, што сёння канцэрн Olvi вымушаны прыпыніць інвестыцыйную актыўнасць на беларускім рынку: «Мы не ведаем, што будзе далей, і вельмі асцярожна ставімся зараз да новых інвестыцыях. Бо пазыкі ў еўра, якія Olvi дае свайму беларускаму прадпрыемству, калі-небудзь трэба будзе вяртаць».
У сённяшніх умовах, калі ў краіне захоўваецца множнасць курсаў беларускага рубля і існуе высокая верагоднасць новай дэвальвацыі, інвестарам вельмі складана пралічыць тэрміны акупляльнасці сваіх валютных укладанняў.
«Сітуацыя, калі няма адзінага абменнага курсу, адмоўна ўплывае на ўмовы вядзення бізнесу і з'яўляецца, на наш погляд, тормазам развіцця ўсёй эканомік»і, - мяркуе Пеэп Акель.
Бізнес ва ўмовах крызісу: верагодныя сцэнары
Калі ліпень у Беларусі прайшоў больш-менш спакойна, то ў жніўні пазначылася нарастанне як дэвальвацыйных, так і інфляцыйных працэсаў. Курс даляра на ценявых сегментах валютнага рынку рэзка вырас, адначасова з гэтым пачала раскручвацца інфляцыя. За першую палову жніўня інфляцыя склала 3,4% (для параўнання: за ўвесь ліпень - 3,5%).
Эксперты чакаюць, што інфляцыйныя працэсы будуць істотнымі да канца года. «Я звязваю другое паўгоддзе з інфляцыйнымі працэсамі, чаканне якіх прысутнічае сёння і ў насельніцтва, і ў бізнеса», - кажа Зміцер Якімахі. На ягоную думку, попыт на ўнутраным рынку ў другой палове года будзе нестабільным і слабапрадказальным, «умовы працы бізнесу будуць шмат у чым залежаць ад даступнасці валюты, тэмпаў інфляцыі і дэвальвацыі». Але тыя кампаніі, якія змогуць перабудаваць працы з улікам сталых зменаў, выжыць змогуць, лічыць старшыня савета дырэктараў АКІТ.
Аляксандр Панькоў мяркуе, што частка кампаній не зможа перажыць цяперашні крызіс, «а іншыя, верагодна, стануць пераносіць свае сілы за межы Беларусі - там, дзе больш спкойна, зразумела, сітуацыя больш прадказальная. Дарэчы, шматлікія кампаніі адкрываюць цяпер філіялы ў Расеі, і гэта можа скончыцца тым, што філіял стане цэнтрам, а цяперашні беларускі цэнтр - невялікім філіялам».
Зрэшты, адначасова з гэтымі працэсамі можа пачацца і масавая скупка замежным бізнесам слабеючага беларускага. «Далейшае збядненне ўнутранага рынка можа прывесці да прыходу буйных гульцоў звонку, якія стануць скупляць тут за мізэр усё, што ім цікава», - рэзюмаваў Аляксандр Панькоў.