Гары Каспараў: Рэжым Лукашэнкі гістарычна асуджаны

• 31.10.2020, 22:45

Прычым гістарычна - гэта досыць хутка.

Легендарны шахматыст і грамадскі дзеяч Гары Каспараў у інтэрв'ю «Радио Свобода» пракаментаваў заявы Аляксандра Лукашэнкі не прызнаваць дыпломы еўрапейскіх краін.

«З нагоды пагроз Лукашэнкі не прызнаваць дыпломы зразумела, што дыплом - гэта рэч, якая не заўтра будзе выдадзеная. Калі, дай бог, гэтыя студэнты атрымаюць дыпломы, ніякага Лукашэнкі ў Беларусі не будзе.

Відавочна, што рэжым Лукашэнкі гістарычна асуджаны, прычым гістарычна - гэта не ў далёкай перспектыве, а досыць хутка. Трымаецца ён на паверхні толькі дзякуючы безумоўнай падтрымцы Пуціна. Мне здаецца, многія не разумеюць, што гэтая падтрымка носіць не толькі матэрыяльны характар, зразумела, што ёсць фінансавыя рэсурсы, падсілкоўванне, якое дазваляе Лукашэнку плаціць гэтым касманаўтам на вуліцах, плаціць шалёныя грошы, якія разам з іншымі медычнымі стымулятарамі робяць іх сапраўды пазбаўленымі чалавечага аблічча і гатовымі ісці на любыя злачынствы, каб выканаць волю свайго гаспадара.

Расклад сілаў у Беларусі дастаткова відавочны, ён паўтараецца як праз сацыялагічныя апытанні, так і гледзячы на вуліцу і на марныя спробы Лукашэнкі арганізаваць нейкую сваю Паклонную гару, дэманстрацыю ў сваю падтрымку, якія, безумоўна, усе праваліліся. Прыкладна 80%, а можа быць і больш, насельніцтва Беларусі хоча, каб Лукашэнка сышоў. З гэтых 80%, напэўна, не болей за палову гатовыя да актыўных дзеянняў, да пратэстаў, палова проста чакае. Відавочна, што пераважная большасць жыхароў Беларусі ад Лукашэнкі стомлена і хоча яго сыходу.

Трымаецца Лукашэнка толькі дзякуючы гэтай безумоўнай пуцінскай падтрымцы, таму што ў любым іншым выпадку, мы проста ведаем з гісторыі, у працэс умешваецца войска. Шмат людзей, якія выходзяць на вуліцу, у іх ёсць сваякі, войска, урэшце, набіраецца не з марсіянаў, яно таксама набранае з беларусаў. Калі зверствы паліцэйскіх зашкальваюць ужо, войска прыходзіць на выручку і бярэ на сябе ініцыятыву. Гэтага не адбываецца менавіта таму, што сувязі беларускіх генералаў з расейскім Генштабам, з Крамлём відавочныя, пакуль цень Пуціна маячыць за Лукашэнкам, беларускае войска застаецца ў казармах, а гэта дазваляе Лукашэнку беспакарана весці тэрор на вуліцах.

Я думаю, і гэта даволі абмежаваная па часе магчымасць, менавіта таму што лічбы ўсе працуюць супраць Лукашэнкі. У гэтай сітуацыі Еўропа ўпершыню паказала, што яна не гатовая цярпець бясчынствы дыктатара на яго тэрыторыі. Дзеянні еўрапейскіх палітыкаў, еўрапейскіх інстытутаў даволі выразна паказваюць на тое, што Еўропа не будзе мірыцца з захаваннем лукашэнкаўскай дыктатуры, то, як прымаюць Ціханоўскую, як ставяцца да Кардынацыйнай рады беларускай апазіцыі, дэманструе гатоўнасць Еўропы аказаць усялякую дапамогу ў тым, каб сітуацыя ў Беларусі была развязаная на карысць пераважнай большасці жыхароў гэтай краіны.

Цяпер што тычыцца ўрокаў беларускага супраціву. Заўвага пра тое, што вынік выбараў, на якіх пераканаўча перамагла Ціханоўская, ён і справакаваў гэты масавы пратэст, які фактычна перарос сёння ў рэвалюцыю, згадвала маё скептычнае стаўленне да выбараў. Трэба разумець, што ёсць выбары, а ёсць выбары. У Савецкім Саюзе ў канцы 1980-х гадоў выбарная тэма была вельмі актуальная, таму што слабы рэжым ішоў на гэтыя саступкі. Калі рэжым спрабуе з дапамогай выбарных механізмаў патушыць пратэстную актыўнасць, у выбарах удзельнічаць, безумоўна, трэба, таму што ёсць магчымасць захапіць ініцыятыву, калі казаць шахматнай мовай.

У Расеі сітуацыя роўна адваротная, рэжым ні на якія саступкі не ідзе, ніякіх рэгістрацый апазіцыйных кандыдатаў не было і не прадбачыцца. Усе ператвараецца ў мішуру, у дэкарацыі кардэбалету, які Крэмль пастаянна выкарыстоўвае для дасягнення сваіх канкрэтных мэтаў. У Беларусі Лукашэнка пайшоў якраз па дарозе слабай дыктатуры, даў магчымасць апазіцыйным кандыдатам, у гэтым выпадку Святлане Ціханоўскай, удзельнічаць, уважаючы, што жанчына, якая не мае ніякага палітычнага досведу, якая не мае ніякіх сувязяў у апазіцыйным асяроддзі, будзе зручным спарынг-партнёрам. Але ён пралічыўся, недаацаніўшы, што галасаванне будзе не за новага кандыдата, у гэтым выпадку Святлану Ціханоўскую, а супраць яго.

Любы кандыдат, які не выглядае як падстаўная фігура, можа сабраць вялізную колькасць галасоў. У гэтым плане параўнаць Беларусь з Расеяй не выпадае, таму што ніякіх пакуль намераў, што ў Расеі будзе нешта падобнае да беларускай сітуацыі ліпеня-жніўня гэтага года, пакуль няма. Што тычыцца супрацьстаяння на вуліцах, добра, што яно пакуль мірнае з боку пратэстоўцаў, што яны пакуль не даюць падставы для ўжывання агнястрэльнай зброі, для прымянення крайніх мер.

Але таксама відавочна, што гэта не можа працягвацца бясконца, таму што колькасная перавага з аднаго боку рана ці позна прыводзіць да таго, што многія страчваюць цярпенне. Мне здаецца, гэта пытанне недалёкага часу, калі працяг супрацьстаяння пры захаванні гэтых прапорцый прывядзе да таго, што людзі, якія выступаюць супраць Лукашэнкі, стануць значна больш агрэсіўнымі», - сказаў Каспараў.