Пратэст - не гума, не спусціць

• Ірына Халіп
• 13.11.2020, 8:13

Беларусы ператварылі Лукашэнку ў сусветнае смяхоцце.

Я не хачу чуць "а вось на мінулым тыдні было больш”. Я не хачу бачыць “вось паглядзіце запіс, а раней яны яшчэ на тры вуліцы расцягваліся”. Я не хачу адказваць на “гэтага варта было чакаць, так заўсёды бывае, дыялектыка”. Бывае заўсёды па-рознаму. І толькі вынік заўсёды адзін: падзенне тыраніі і перамога людзей.

Я не ведаю, як выглядае ідэальная рэвалюцыя. Напэўна, так: народныя масы выходзяць на вуліцы, сілавікі неадкладна складаюць зброю і далучаюцца да народных мас, Лукашэнка прыязджае ў горад і добраахвотна надзяе на сябе кайданкі, гучна каецца і просіць прабачэння ў людзей, дастаючы з кішэні ключы ад турмаў. Турмы тут жа адкрываюцца, выпускаючы ўсіх палітвязняў, рэстарацыі і бары працуюць да раніцы, а ў аэрапорце садзяцца самалёты з сусветнымі зоркамі на борце, якія спяшаліся неадкладна выступіць на Welcome Democracy Fest.

Але ідэальных рэвалюцый не бывае. Так, мы маглі перамагчы ў першы ж дзень. Маглі перамагчы і дзесяць гадоў таму. А маглі наогул не выйсці на вуліцы, як гэта ўжо бывала, і пагадзіцца на чарговыя пяць гадоў глейкага цьмянага сну дзесьці паміж лістападам і лютым, калі няважны ні дзень, ні год на календары, таму што перамена дат ўсё адно не прыносіць нічога - ні дрэннага, ні добрага. Успомніце нашы нядзельныя вуліцы два, тры, пяць гадоў таму - быццам вымерлыя. Успомніце нашы вечаровыя двары - ціхія і пустынныя. Успомніце мінакоў, якія старанна адводзяць погляд, - мы нават не глядзелі адзін на аднаго. А цяпер паглядзіце на нас цяперашніх.

Мы ходзім па нашых вуліцах і смяёмся з АМАПу. Мы ўглядаемся ў твар адзін аднаго і ўсміхаемся, бо цяпер мы разам, і нам не страшна. Мы збіраемся вечарамі ў дварах, хоць раней аддавалі перавагу хутчэй дайсці да пад'езда. Мы абменьваемся з суседзямі ключамі на ўсялякі выпадак, хоць паўгода таму яшчэ не ведалі іх імёнаў. Мы адмыкаем дзверы пад'ездаў і кватэр для незнаёмцаў. Мы ведаем, што нашы вуліцы больш не належаць акупантам. І гэта ўсяго за тры месяцы. А да таго чвэрць стагоддзя гаспадарамі былі яны.

І галоўнае, што мы зрабілі за гэты час, - знішчылі Лукашэнку. Так, мы яшчэ не ведаем, каго абяром прэзідэнтам і ці патрэбны ён нам наогул. Але ранейшага, калісьці шчыра абранага, які імгненна ўзурпаваў уладу, ужо няма. Мы выкраслілі яго з сусветнага парадку. Дваццаць гадоў свет называў яго «нелегітымным, але дзейным». Зараз наогул ніяк не называе, бо ён нават не дзейнічае. У палітыцы Лукашэнкі больш няма. Беларусы ператварылі яго ў сусветнае пасмешышча.

Так, ён усё яшчэ спускае АМАП з ланцуга - так бо гэта проста фосфар. Так-так, той самы, якім свецяцца на начным балоце вочы прыстрэленага Холмсам сабакі Баскервіляў. Ён пруцянее, зубы і кіпцюры ўжо не працуюць, ніякай шкоды прычыніць ён ужо не можа, але вочы ўсё яшчэ страшэнна свецяцца. Толькі нікога гэта ўжо не ўводзіць у зман і не прымушае баяцца. Холмс едзе ў оперу на «Гугенотаў».

Так што давайце не будзем параўноўваць мінулыя нядзелі і шкадаваць, што ўчора на вуліцах было больш, чым сёння, а заўтра можа быць яшчэ менш. Пратэст - не гума, не спусціць. Так што бескарыснае гэты занятак - параўноўваць нядзельныя шпацыры беларусаў. Халадэча, пандэмія, сезонныя прастуды - вядома, не самая простая сітуацыя. Але пасля ўсяго, што мы ўжо зрабілі, хіба гэта перашкоды? Так, беларусы - адказныя людзі, таму тыя, хто захварэў, на марш не пойдуць. І правільна зробяць. Таму што наша задача - зусім не гераічна памерці у імя свабоды. Наша задача - выжыць і перамагчы. Мартыралог і так занадта вялікі. Так што дзеля тых, хто загінуў за ўсе гэтыя 26 гадоў, мы проста абавязаны выжыць. І перамагчы, вядома, - інакш гэта ўжо наогул не жыццё.

І ведаеце, я ўпершыню ў жыцці цалкам згодна з Качанавай, якая надумалася запалохаць лекараў фразай «дыялогу на вуліцах не будзе». Вядома, не будзе, яна мае рацыю. У кожным слове. Таму што нам з імі наогул няма пра што размаўляць - ні на вуліцы, ні ў памяшканні. І дыялог яны будуць весці не з намі, а са следчым пад пратакол. А гэта заўсёды адбываецца не на вуліцах, а ў кабінетах.

Ірына Халіп, спецыяльна для charter97.org