Падступны шлях у Антарктыду

• Уладзімір ХАЛІП
• 31.01.2024, 13:01

Следам за расейскім караблём.

Ашаламляльная ідэя ўзнікла раптоўна. У Пецярбургу, у Канстанцінаўскім палацы. Падчас дыстанцыйнай здачы новага комплексу антарктычнай станцыі "Усход".

Суровае і строгае зімоўе - пасуе гэтаму загадкаваму кантыненту. Высветлілася, што на аб'екце асаблівага кантролю ўсё прадумана да дробязяў. Пралічана і забяспечана цалкам. Нічога залішняга. Але ўсё неабходнае для доўгай і цяжкай працы будучых экспедыцый да полюса холаду тут прадугледжана і зроблена на сумленне. Ніякі мароз не страшны. Высаджвайся, асталёўвайся, жыві.

Дык ці варта дзівіцца, што ў асоб, якія прымаюць гэты адказны аб'ект амаль адразу паўстала страшэнная думка: а ці не махнуць вось так, невялікай кіроўцанй кампаніяй, у гэтую самую Антарктыду? І, перш чым падняцца на трохкіламетровую вышыню да карпусоў абноўленага зімоўя, чаму б не высадзіцца ў самым ускрайку акіяна? Прайсціся ўдваіх па непрытульным беразе, уголас разважаючы аб светлай будучыні ва ўмовах няўхільнай інтэграцыі. Паплаваць каля якога-небудзь неверагодна вытанчанага айсберга, пазіруючы ўвішным рэпарцёрам крамлёўскага пула. Спалохаць няўклюдных пінгвінаў. І пакінуць на стагоддзі свой персанальны след на далёкім беразе.

А потым, усведамляючы здзейснены подзвіг, адпачыць як мае быць на гэтай самай станцыі. Агледзецца. Адаспацца. Перайсці з жылога корпуса ў лабараторны і няўзнак зрабіць заадно два-тры навуковыя адкрыцці. І вярнуцца на Вялікую зямлю ўжо ў зусім іншым абліччы. Таму што калі ў цябе за спінай такі кантынент, гэта зусім іншая размова, чым пасля адпачынку на Валдаі ці ў банальных эміратах.

Амбіцыі ўжо іншыя. Тым больш, што ўвесь гэты свет зараз далёка не той, якім ён быў на старце беспрасветнага бліцкрыгу. Над іміджам даводзіцца працаваць сур'ёзна, не пакладаючы рук.

І сапраўды, а раптам шалёная ідэя аб наведванні далёкага і падступнага кантынента - не легкадумны жарт, а цалкам рэальная задума? Там зараз лета. Шуміць акіян. Падае снег. Птушкі крычаць. І можна ўзяць паўзу ў шалёным рытме перадвыбарнай гонкі. Нічога надзвычайнага тут не здарыцца. Неба не ўпадзе на зямлю. І рэкі не пацякуць назад. Выбары адбудуцца 17 сакавіка. І даўно вядомы пераможца атрымае ўсё тыя ж 80 адсоткаў галасоў, як і было запланавана камандай. Ёсць жа такая прафесія - на выбарах перамагаць. Авалодаць ёю не так ужо і цяжка. І калі ў звычайным жыцці ў амбіцыйнага лаўца ўдачы асаблівых дасягненняў не прадбачыцца, чаму б не выпрабаваць сябе і на гэтай ніве. А калі пашанцуе, то здабытае ў жорсткай барацьбе крэсла ўжо не аддаваць нікому ні пры якім надвор'і. Пакуль не ўзнікне неадольнае жаданне паляцець на Месяц ці сплысці ў далёкія моры. Следам за расейскім караблём.

І не трэба сябе турбаваць пустымі клопатамі і залішняй мітуснёй. Каманда ўсё ведае. І з усім спраўляецца. Вунь як спрытна яна выкруціла перадвыбарчы маршрут. Крэмль. Бункер. Далей усюды. Чукотка. Калінінград. Санкт-Пецярбург…

Ды тут проста просіцца ў радок гэтая самая Антарктыда!.. Усе адразу зразумеюць, што дваццаціпяцігадовы стаж правадыра - зусім не перашкода. У яго яшчэ вялікіх спраў безліч. Як можна яму перашкаджаць на такім узлёце?

Вядома, маршрут пакручасты і неардынарны. Але нават пры такім развароце не перашкодзіла б зрабіць нейкі цалкам дарэчны жэст па адрасе галоўнага саюзніка - Сі Цзіньпіна. Ненадакучліва. Быццам выпадкова.

Высадзіцца дзе-небудзь на бясконцым Шаўковым шляху. Лепш за ўсё ў пясках, з характэрнымі руінамі на гарызонце. І спытаць, быццам няўзнак, мясцовага паганятага вярблюдаў: «А ў якім баку Вялікая кітайская сцяна?» І ўсё. І больш нічога не трэба. Ідэальная штука - проста з той сцежкі імя чырвонаармейца Сухава ірвануць, куды і планавалі. У гэтую самую… як яе?.. Антарктыду!

Тамака, дзе трэба, быццам бы выпадковы жэст ацэняць. Канешне, свае, падуладныя, здзівяцца: а што б гэта значыла? Але тут варыянт не той, каб з усім тлумачыць. Барацьба ідзе не за старое захопленае крэсла. Для гэтых звадлівых спраў створаная каманда. А ён бярэ вышыні.

Стратэгічныя. Столькі каштоўнага часу аддадзена гэтай валтузні з дыстанцыйнай прыёмкай двух карпусоў далёкай зімоўкі. Без яе не абышліся б тыя, каму належыць паводле статусу гэтым займацца? Ды не, ніяк такое не магчыма. І з гэтага часу ведаюць усе, у тым ліку Грэта Тунбэрг, што ён вялікі кліматолаг. Пра ўсю планету думае.

Дыяпазон ягоных клопатаў шырокі незвычайна. Абхаднымі шляхамі, над штармавым морам прарваўся ён у Калінінград. І там, ва ўніверсітэце, сустрэўся з мясцовымі студэнтамі. Хтосьці мяркуе, што самавылучэнец там пра выбары казаў? Нічога такоўскага! Імануіл Кант быў тэмай яго вялізных разваг. І стан сучаснай філасофіі збольшага. А таму проста немагчыма не падаць хаця б маленечкі фрагмент гэтай фундаментальнай прамовы. У канцы раптоўны пераход на яго звычайнае мармытанне. Але гэта, магчыма, проста стылістычны прыём.

«Імануіл Кант меркаваў, што можа лагічна даказаць існаванне Бога. Гэта складаныя рэчы, пра якія ён пісаў, пра час, пра прастору, але яны вельмі цікавыя, і ёсць сэнс пачытаць і ўглыбіцца ў тое, што ён казаў, у тое, што ён пісаў, і ў тое, пра што ён думаў. Так часам адлятаеш кудысьці... Ваш рэктар - ён таксама філосаф, доктар філасофскіх навук. У той жа час філосафы кажуць, што філасофія - гэта не навука. Доктар якіх навук - незразумела… Можа, не навук…»

Аднак аўдыторыя чакала нечага большага. І ён, вядома, не змог пярэчыць запытам сваіх выбарцаў. Заўважыўшы ў агульнай масе студэнтку з Індыі - а чэкісты, нават былыя, у такіх выпадках не памыляюцца, - ён тут жа стаў распавядаць аб тым, як у Расеі любяць індыйскае кіно. Нават на агульнанацыянальных каналах круцяць увесь час. Дзе яшчэ такое можна ўбачыць? І скончыў пафасна: «Іншых такіх краін я не ведаю!» Як тут было не пагадзіцца з жалезным аргументам будучага правадыра.

Іншай такой краіны на планеце няма.

Уладзімір Халіп, адмыслова для Charter97.org