Чаму праваліўся праект беларускай кукурузы
- 11.10.2024, 16:43
І справа тут не толькі ў сельскай гаспадарцы.
Лукашэнка прызнаўся, што наша кукуруза саступае заходняй. Разбіраемся, чаму так атрымалася.
Аляксандр Лукашэнка падчас наведвання Шклоўскага раёна азнаёміўся з вынікамі эксперыменту па вырошчванні кукурузы розных гатункаў. З яго слоў, наша кукуруза «нядрэнная», але «заходняя лепшая». У сувязі з гэтым Лукашэнка прыстрашыў «зрабіць высновы» што да кадраў у Акадэміі навук.
Што замінае селекцыі і ці ёсць у гэтым віна нашых навукоўцаў? «Салідарнасць» абмеркавала гэта з прадпрымальнікам і былым супрацоўнікам Стаўбцоўскага райвыканкама Мікалаем Лысенкавым.
- Уся селекцыя, не толькі кукуруза, патрабуе вялікіх сродкаў на выпрацоўку. Еўропа выдзяляе мільярды еўраў, каб весці селекцыйныя работы. А ў Беларусі такіх грошай няма, - тлумачыць Мікалай Лысенкаў. - Ужо больш за 20 гадоў у нас займаюцца селекцыяй кукурузы, але далёка мы не прасунуліся, топчамся на месцы.
Кадры, якія гэтым займаюцца - гэта ў асноўным тыя, хто заканчваў універсітэт яшчэ ў Савецкім Саюзе. Пры гэтым фінансаванне вельмі беднае - вось вам поле, трактар, сейце, вырошчвайце, рабіце гібрыды.
Ды і Шклоўскі раён, дзе быў Лукашэнка, зазначае эксперт, гэта паўночна-ўсходняя частка Беларусь. Там халадней і менш сонца, чым на поўдні.
- У Беларусі кукуруза вырастала на насенне толькі ў Гомельскай вобласці, бо там дастаткова сонца. Ёсць паказчык ФАА - гэта колькі дзён неабходна кукурузе, каб вырасці. У Беларусі ФАА ва ўсіх гатунках вельмі высокі, ёй трэба вельмі доўга расці і спажываць вельмі шмат сонца. А сярод імпартных гатункаў ёсць нават тыя, дзе спажыванне сонца ўдвая меншае.
Так, мы саступаем у селекцыі, і гэтаму недагляду ўжо некалькі дзесяцігоддзяў. Мы не дагонім Захад. Яшчэ 10 гадоў таму калгасы імкнуліся не набываць насенне беларускай селекцыі, бо разумелі: пры тых жа выдатках яны па выніку недаатрымаюць. Вось як сёння сказаў Лукашэнка - 20% у найлепшым выпадку. Гэта значыць, ты ўкладаеш столькі ж, а атрымліваеш на 20% менш, бо набыў беларускае, а не імпартнае, насенне.
Бедным калгасам раней раздавалі яго бясплатна, і яны ад гэтага станавіліся яшчэ бяднейшымі. А багатыя набывалі імпартнае - французскай або нямецкай селекцыі.
Мікалай Лысенкаў мяркуе, што беларускую селекцыю трэба развіваць, але ў той жа час гэта нельга рабіць прыярытэтам «усё толькі беларускае».
— Так, зараз ёсць санкцыі, якія насамрэч працуюць — імпартнага насення ў Беларусі практычна няма. Няма імпартных угнаенняў, неабходных кукурузе для росту, а замяняць айчыннымі - горш. Можна ўдвая страціць ураджай у параўнанні з тым, што маглі б атрымаць з імпартнага.
Пакуль у Беларусі не памяняецца палітычная і эканамічная сістэма, пакуль у нас будуць калгасы, якія засталіся яшчэ з Савецкага Саюза, нічога не памяняецца. Датуль мы будзем глядзець, што новага выйшла на Захадзе і імкнуцца скапіяваць. І гэта датычыцца не толькі кукурузы, але і тэхнікі.
Аднак, каб паўтарыць тое, што зрабіў нехта, таксама трэба шмат сродкаў. На жаль, у Беларусі мы на гэта выйсці не можам. Добра, з трактарам прасцей: разабраў, стварыў падобны са сваіх запчастак. Ён будзе горшы, але хаця б будзе таксама выглядаць. А ў селекцыі ўсё па-іншаму, там усё зараз на гібрыдах, і іх трэба вырошчваць самім.
Прадпрымальнік адзначае, што грошай на селекцыйныя працы выдзяляецца недастаткова. Акрамя кукурузы, такая ж сітуацыя з цукровымі буракамі і бульбай.
- Вядома, павінна быць і нешта сваё, але не павінны быць умовы «сеем толькі сваім». Сваё павінна канкураваць з імпартным. Але наша селекцыя кукурузы, цукровых буракоў і бульбы нават падноска не вартая заходніх узораў.
Памяняецца ўлада, эканоміка, будуць у краіне грошы, але мы яшчэ дзесяцігоддзі будзем выходзіць на той узровень, каб вырошчваць такую ж кукурузу, як, дапусцім, у Францыі.