Грыгорый Месежнікаў: БРІКС — фантомная арганізацыя
- 22.10.2024, 20:12
Пуцін стаў таксічным нават для Бразіліі і Сербіі?
У расейскай Казані стартуе саміт БРІКС. Пасля пачатку вайны ва Украіне ў Расеі спрабуюць надаць большае значэнне гэтай арганізацыі як альтэрнатыве Захаду.
Ці атрымліваецца ў Пуціна даць новае жыццё гэтай структуры? Пра гэта і не толькі сайт Charter97.org пагаварыў са славацкім палітолагам і прэзідэнтам Інстытута грамадскіх праблем (IVO) (Браціслава) Рыгорам Месежнікавым:
- Думаю, што не. Па-першае, БРІКС — гэта ўсё ж група краін, якая ўзнікла ў той час, калі Расея яшчэ не ўспрымалася як дзяржава, што падрывае асновы міжнародных стасункаў і міжнародны парадак як такі. Сёння ўдзел Расеі ва ўсякай такой міжнароднай структуры ўжо можа ствараць для іншых дзяржаў праблемы.
Таксама варта адзначыць, што ў гэтых краін аб'ектыўна не ва ўсім супадаюць інтарэсы. А то і зусім супярэчаць. Калі паглядзець наогул на тыя краіны, якія сфармавалі гэтую арганізацыю, Бразілія - гэта Паўднёвая Амерыка, Індыя і Кітай - дзяржавы азіяцкія, і паміж імі самімі вельмі складаныя дачыненні, ПАР - наогул у Афрыцы. У прынцыпе тое, што гэтая арганізацыя ўзнікла, гэта спроба стварыць нейкую альтэрнатыву астатняму свету, але ніякага інтэграцыйнага характару яна не атрымала.
Мы бачым, якія зараз краіны ўступаюць у БРІКС, напрыклад — той жа Іран, гэта ж увогуле дзяржава-агрэсарка. З Расеяй, вядома, яго шмат што збліжае, але з іншымі краінамі — наўрад ці. Я не думаю, што такое супрацоўніцтва можа мець нейкае рэальнае значэнне, акрамя двухбаковых эканамічных угод, для якіх ніякі БРІКС не патрэбны.
Так што я ўвогуле думаю, што гэта фантомная арганізацыя. Зразумелая справа, што Расея на фоне міжнароднай ізаляцыі, у якой яна апынулася праз сваю агрэсіўную палітыку, зараз спрабуе прадстаўляць сувязі з рознымі краінамі, якія не бяруць непасрэдны ўдзел у ізаляцыі, як нейкае вялікае дасягненне.
Насамрэч дасягненняў асаблівых там няма. І тое, каго яны запрашаюць ці хто спрабуе ўступіць у гэтую арганізацыю, паказвае, што Расея спрабуе падмяць пад сябе ўсю гэтую структуру. Шчыра кажучы, думаю, што нарэшце ў тых дзяржавах, у якіх усё ж іншыя стасункі з Захадам (як, напрыклад, Бразілія, Індыя, можа быць, у меншай ступені Паўднёвая Афрыка), чым у Расеі, можа змяніцца сітуацыя. Урады могуць стаць больш адкрытымі ў стаўленні да традыцыйных сваіх партнёраў, а гэта Захад, Злучаныя Штаты, Еўропа.
Расея ўсё гэта абстаўляе рознымі заявамі аб тым, якое гэта вельмі «важнае міжнароднае аб'яднанне». Але насамрэч нейкага моцнага ўплыву на сусветную палітыку БРІКС не мае. На жаль, знаходзяцца людзі, якія вось гэты фасад, які існуе, спрабуюць падтрымаць сваім уласным удзелам на гэтым саміце.
Я ўчора даведаўся, што ў Казань павінен прыехаць Гутэрыш. Не ведаю, насамрэч ён прыедзе ці не. Калі генеральны сакратар ААН прыедзе на гэтае мерапрыемства, ды яшчэ ў Расею, яго чакае поўная дыскрэдытацыя.
- Перад пачаткам саміту было шэраг навін аб адмове прыехаць (прынц Савудаўскай Арабіі, прэзідэнт Бразіліі ў самы апошні момант, прэзідэнт Сербіі). Гэта паказвае адсутнасць цікавасці да БРІКС ці сустрэча з Пуціным у Расеі таксічная нават для гэтых лідараў?
- Што тычыцца Лулы, то я толькі ўчора звярнуў увагу на інфармацыю, што ён не прыедзе, бо ў яго была нейкая траўма. Я, на жаль, не меў пакуль магчымасці праверыць гэтую інфармацыю, але, думаю, што яна адпавядае рэчаіснасці.
Не выключаю, што некаторыя прадстаўнікі краін, якія зараз не прыехалі, успрынялі гэта як магчымасць не ўважацца за суўдзельнікаў Расеі. Гэтае мерапрыемства можа быць сапраўды таксічным. Усе арганізацыі, стварэнне якіх ініцыюе Расея і спрабуе супрацьпаставіць астатняму свету, яны ўсе таксічныя.
Дарэчы, Вучыч сёння знаходзіцца ў Славаччыне, у яго намечаная сустрэча ў Камарна з Віктарам Орбанам і Робертам Фіца. У іх тут свой уласны «маленькі БРІКС». Нібыта яны маюць намер абмеркаваць сітуацыю з міграцыяй. Цалкам магчыма, што там гэтая позва будзе, але, мне падаецца, тут гаворка ідзе больш пра дэманстрацыю агульных палітычных пазіцый Славаччыны, Сербіі ды Вугоршчыны.
Акрамя гэтага складальніка, міграцыі, якая была заяўлена як асноўная тэма гэтай сустрэчы, думаю, што там яшчэ будуць абмяркоўвацца і пытанні
асаблівага падыходу да замежнапалітычнага парадку дня. Славаччына і Вугоршчына з'яўляюцца членамі Еўразвязу і NATO, але ў некаторых пытаннях у іх падобная пазіцыя, якая адрозніваецца ад пазіцый іншых краін ЕЗ. У Вугоршчыне асабліва выразна гэта прасочваецца, у Славаччыне менш.
Гэта датычыцца стаўлення да расейска-ўкраінскай вайны, усё ж Славаччына не адмовілася цалкам ад падтрымкі Украіны — пастаўляюць зброю, хоць чыста на камерцыйнай аснове, без дзяржпадтрымкі, украінская тэхніка рамантуецца. Праз Славаччыну праходзяць нейкія плыні ўзбраення для Украіны, хоць гэта і не самая асноўная траса. А Вугоршчына, фактычна, Украіне дапамагае толькі ў гуманітарным плане, ніякай вайсковай дапамогі не надае.
Мяркую, што гэтая сустрэча з'яўляецца пэўнай дэманстрацыяй з боку трох лідараў, якія ўспрымаюцца як аўтарытарныя, асабліва Вучыч і Орбан. Але зараз да іх набліжаецца па сваіх унутрыпалітычных характарыстыках і Фіца. Гэта тлумачыць, чаму Вучыч не паехаў на саміт БРІКС. Напэўна, ён палічыў важнейшым удзел у гэтай сустрэчы тут, у Славаччыне.
- Лукашэнка разлічвае, што Беларусь уступіць у БРІКС на саміце ў Казані. Ці ёсць шанцы?
- Я думаю, што гэта не выключана, Расея напэўна будзе прапіхваць Беларусь. Цікавасць Лукашэнкі зразумелая: Беларусь ужо так моцна прывязаная да Расеі, што незалежна ад таго, што яна прапануе ці якую пазіцыю зойме, яна ўжо занадта моцна, так бы мовіць, «прысмакталася» да яе. У яго няма нават мінімальнай альтэрнатывы, і ягоная безумоўная прарасейская скіраванасць абсалютна відавочная. Тут Расеі не абавязкова трэба ціснуць на Беларусь, калі Лукашэнка сам таго жадае.
Вось зараз з Казахстанам адбылася цікавая сітуацыя. Там быццам бы таксама былі чаканні, што ён уступіць у БРІКС, але гэтага не адбылося. Сёння я даведаўся, што Расея ўводзіць эмбарга на імпарт гаспадарчай прадукцыі з Казахстана ў адказ. Гэта наогул, вядома, узрушаючая рэч. Як можна пад ціскам кагосьці запрашаць у нейкія нібыта інтэграцыйныя структуры, а ў выпадку адмовы ўводзіць нейкія пакаранні? Што гэта ўвогуле за такое міжнароднае аб'яднанне, якое такім чынам шукае новых сяброў? Гэта проста дзіўна.
Я думаю, што калі ў Лукашэнкі ёсць такі намер, то Расея яго будзе прапіхваць. А хто можа ўвогуле з гэтых краін, якія зараз знаходзяцца ў гэтым БРІКС, запярэчыць? Я, шчыра кажучы, не бачу асаблівых нейкіх пярэчанняў. Ну хто? Лагічна, калі б з боку Бразіліі, Індыі і Паўднёвай Афрыкі рушыла ўслед нейкая рэакцыя. Там можа быць не зусім дасканалы варыянт дэмакратыі, але ўсё ж гэта дзяржавы, якія ўважаюцца за дэмакратычныя.
А Расея, Іран і Кітай - гэта ж відавочныя дыктатуры. Як можна ў гэтай сітуацыі будаваць нейкі фармат супрацоўніцтва не агульнага, глабальнага тыпу, дзе сяброўства ў арганізацыях прадугледжваецца самім фактам існавання, як ААН, а ў арганізацыях іншага, выбарачнага тыпу? БРІКС – гэта ўсё ж пэўны клуб.
Як могуць тры фармальна дэмакратычныя краіны супрацоўнічаць з дзяржавамі-агрэсаркамі, Расеяй і Іранам? Ды і Кітай, які іх падтрымлівае, таксама дыктатарская краіна. Як можна ўвогуле такое супрацоўніцтва развіваць, мне зусім незразумела..