Ад Алтая да Саратава: Казахстан захацеў вярнуць землі РФ у свой склад
- 13.11.2024, 20:26
Апублікаваная заява.
Былы дэпутат казахстанскага парламента Уаліхан Кайсараў заявіў, што частка расейскіх тэрыторый мае казахскія карані і павінна вярнуцца ў склад Казахстана. У сваім выступе ён згадаў гістарычныя факты і пералічыў расейскія рэгіёны, якія, на ягоную думку, былі заселеныя казахамі, піша «Главред».
«Сама Расея, Сібір, Масковія да Вугоршчына былі тэрыторыямі Чынгісхана. Той жа Новасібірск - гэта Новай-Сівір, нашы казахскія землі. Цюмень гэта Тэмен. Арэнбург - гэта Орынбор, ён быў сталіцай казахскай дзяржавы. Курган - гэта Хургал. Саратаў - гэта Сарытау. Не Астрахань - гэта Астар-Хан. Не Омск - а Омбы», - заявіў ён.
Кайсараў падкрэсліў, што гэтыя землі трэба вярнуць у Казахстан дзеля гістарычнай справядлівасці.
Таксама ён адзначыў, што многія назвы гэтых гарадоў адаптаваны з казахскай, а Арэнбуржская вобласць была перададзенае Расеі ў 1920-х гадах у якасці падарунка.
На думку Кайсарава, Расея, як дзяржава са штучна сфармаванымі межамі, на працягу доўгага часу эксплуатуе рэсурсы многіх народаў і рэспублік, сярод іншага казахаў. Некаторыя тэрыторыі сучаснай Расеі, мяркуе ён, патрапілі пад яе кантроль выпадкова.
Ён успомніў і пра ўкраінскую Кубань, якая ў пачатку XX стагоддзя апынулася пад уладай Расеі, але дагэтуль там захоўваюцца ўкраінскія моўныя традыцыі.
Кайсараў заклікаў казахаў дабівацца вяртання гістарычных зямель.
Рэакцыя экспэртаў на заяву Кайсарава
Расейскі аналітык Анатоль Несміян адзначыў, што такія заявы з боку суседзяў Расеі з'яўляюцца своеасаблівым адказам на расейскую рэваншысцкую рыторыку. На яго думку, калі расейскія ўлады выкарыстоўваюць гістарычныя карты для абгрунтавання тэрытарыяльных прэтэнзій, то такія погляды могуць стаць папулярнымі і сярод іншых дзяржаў.
Несміян нагадаў пра Хельсінкскі акт 1975 года, які зацвердзіў непарушнасць пасляваенных межаў у Еўропе. Ён таксама згадаў, што распад Югаславіі і Савецкага Саюза стварыў «шэрую зону», дзе адміністрацыйныя межы сталі міжнароднымі дзяржаўнымі межамі. Да пачатку 2022 года гэты прынцып дзейнічаў, хоць і з пэўнымі абмежаваннямі, але забяспечваў мірнае суіснаванне.
На думку аналітыка, сёлетні рост тэрытарыяльных прэтэнзій на гістарычнай аснове патрабуе перагляд падыходаў у міжнароднай палітыцы.
Несміян падкрэсліў, што для стабільнага суіснавання важна адмовіцца ад апраўдання тэрытарыяльных прэтэнзій гістарычнай справядлівасцю.
Вайсковы і экспэрт Кірыл Сазонаў убачыў у такіх заявах пэўную ролю Кітая.
«А цяпер успомнім, што Казахстан ад усіх прэтэнзій Расеі абараніўся вельмі надзейным «кітайскім парасонам». Там у краіне шмат кітайскіх інвестыцый, вялікія інтарэсы. І калі ў Крамлі хтосьці неабдумана ляпнуў аб тым, што «Казахстан пасля Украіны наступны», у Пекіне мякка, але зразумела «аблаялі гарачую галаву». Гібрыдная вайна - яна бывае розная. У Крыме і на Данбасе расейскія акупанты прыкрываліся мясцовымі калабарацыяністамі. А ў Сібіры Кітай можа фармальна прыкрыцца Казахстанам. І потым прапаноўваць сваю пляцоўку для перамоў аб справядлівым міры», - адзначыў Сазонаў.