Партнёры Расеі на Блізкім Усходзе спалохаліся паўстанняў

• 15.12.2024, 16:07

Зноў замаячыла «арабская вясна».

Лідары Егіпта, Савудаўскай Арабіі, Ярданіі і Аб'яднаных арабскіх эміратаў (ААЭ) асцерагаюцца хваляванняў у сваіх краінах пасля зрынання дыктатара Башара Асада ў Сірыі, піша Washington Post са спасылкай на афіцыйных асоб і дыпламатаў. У апошні тыдзень абстаноўка ў рэспубліцы нагадала пра самыя яркія дні «арабскай вясны»: паўстанцы зрынулі дыктатара, а людзі танчылі на вуліцах. У той жа час сірыйцы адкрылі турмы, вызваляючы сваіх блізкіх і сотні іншых палітычных зняволеных.

Рэвалюцыйныя настроі ў рэгіёне, дзе дагэтуль кіруюць аўтакраты, турбуюць арабскіх лідараў. Адзін з суразмоўцаў выдання заявіў, што пашырэнне ўплыву забароненай у Расеі тэрарыстычнай арганізацыі «Хаят Тахрыр аш-Шам» (ХТШ) уяўляе асаблівую пагрозу для прэзідэнта Егіпта Фатаха ас-Сісі, які захапіў уладу ў выніку ваеннага перавароту ў 2013 годзе, зрынуўшы ўрад «Братоў -мусульман», абранае пасля «арабскай вясны». Паводле слоў дыпламата, «вялікая частка насельніцтва па-ранейшаму маўкліва сімпатызуе» ім, і перспектыва ўзмацнення ісламісцкіх груповак Сірыі ўяўляе «ідэалагічную, экзістэнцыйную пагрозу» для Сісі.

Паводле звестак былога егіпецкага дыпламата Хешама Юсэфа, Савудаўская Арабія і ААЭ падзяляюць гэтыя асцярогі. Фактычна, дзве манархіі Персідскай затокі сталі рухаючай сілай контррэвалюцыі ў рэгіёне пасля «арабскай вясны», выкарыстоўваючы свае вялізныя багацці для стрымлівання народных рухаў і падтрымкі аўтарытарных урадаў у Бахрэйне, Егіпце, Лібіі, Тунісе і Емене. Цяпер арабскія краіны падыходзяць да падзей у Сірыі з асцярожнасцю, спрабуючы знайсці спосабы паўплываць на сітуацыю і зразумець, ці магчыма стрымаць нестабільнасць пасля падзення рэжыму Асада. У сваіх публічных заявах іх лідары заклікаюць сірыйцаў захаваць дзяржаўныя інстытуты і забяспечыць інклюзіўнасць палітычнага пераходу.

«Мы не хочам, каб Сірыя пагрузілася ў бездань хаосу або анархіі», — заявіў у суботу кіраўнік МЗС Ярданіі Айман Сафадзі падчас выступу ў Акабе, куды з'ехаліся яго калегі з іншых краін рэгіёну, а таксама прыбыў дзяржсакратар ЗША Энтані Блінкен для абмеркавання пераходнага перыяду ў рэспубліцы.

Арабскія дзяржавы «занепакоеныя вакуумам улады ў Сірыі», пракаментаваў сітуацыю прафесар міжнародных дачыненняў Лонданскай школы эканомікі і палітычных навук Фаваз Гергес. З яго слоў, «іх хвалюе здольнасць ісламістаў запоўніць гэты вакуум, замацавацца ў Сірыі і распаўсюдзіць свой уплыў».

«Звычайна, калі зрынаецца дыктатар, мы бачым хаос», - кажа палітычны аналітык з Дубая Абдулхалек Абдула. З яго слоў, ААЭ і іх хаўруснікі таксама асцерагаюцца, што вытворчасць наркотыкаў у Сірыі можа трапіць у рукі адной са шматлікіх узброеных груповак, якія дзейнічаюць зараз у краіне. За Асадам рэспубліка штогод экспартавала каптагон, які называюць «наркотыкам джыхаду», на $10 млрд, прычым большая яго частка кантрабандай правозілася праз Ярданію і Савудаўскую Арабію.

У той жа час, паводле слоў аналітыкаў і чыноўнікаў, нягледзячы на сумненні, у арабскіх урадаў няма іншага выбару, акрамя як узаемадзейнічаць з ХТШ. «Калі вы хочаце захаваць свае межы, вам давядзецца мець справу з дэ-факта ўладамі ўнутры Сірыі», - адзначыў ярданскі палітычны аналітык Тарэк аль-Наймат.