Што ты вярзеш, Мікола?
- Наталля Радзіна
- 23.12.2024, 18:07
Нягледзячы на нападкі, "Хартыя'97" застаецца самым папулярным беларускім сайтам.
За 27 гадоў працы незалежнай журналісткай я, вядома, звыкла да паклёпаў і дыфамацыі, якія ўвесь час ліліся на мяне, маіх калег і сайт «Хартыі'97» бясконцай плынню. Разумею, што гэта неад'емная частка прафесіі, і звычайна я не надаю нападкам вялікага значэння. Аднак апошнім часам бачу, што нападаць пачалі ўжо нават не толькі прапагандысцкія шаўкі рэжыму і яго падбрэхічы, а выданні і людзі, якія называюць сябе «незалежнымі» і «апазіцыйнымі». Іх падабенства з БТ і Азаронкам - дзіўнае.
Апошняе інтэрв'ю кіраўніка Свабоднага тэатра Мікалая Халезіна сайту «Наша Ніва» – настолькі занадта хлуслівае, што я не магу не адказаць. Хлусня ў гэтым інтэрв'ю наконт мяне, маіх калег і сайта літаральна ў кожным слове. Пакінем пакуль пытанне, чаму некалі паважанае выданне «Наша Ніва» ўдзельнічае ў цкаванні калег, распаўсюджвае хлуслівую інфармацыю і бяздоказна абвінавачвае лідараў беларускага супраціву ва ўчыненні злачынстваў.
Мяне здзіўляе персона самога Халезіна, які некалі шмат гадоў быў нашым сябрам і з якім я асабіста працавала ў газеце «Имя» і затым у грамадзянскай ініцыятыве «Хартыя'97». Да самога сайту Charter97.org гэты чалавек, адразу скажу, ніколі не меў дачынення, зрэдку ў канцы 1990-х-пачатку 2000-х на нашых старонках з'яўляліся яго аўтарскія артыкулы, але не больш за тое. У 2005 годзе ён стварыў Свабодны тэатр і дыстанцыяваўся ад якой-небудзь палітычнай і журналісцкай дзейнасці. Мы мірна разышліся, таму што мэта і задача «Хартыі'97» заўсёды была адна - барацьба за свабоду і незалежнасць Беларусі, супрацьстаянне злачыннаму рэжыму Лукашэнкі і прасоўванне дэмакратычных каштоўнасцяў. На нейкія іншыя праекты ніхто з нас ніколі не пераключаўся.
Я не казала і не пісала пра Халезіна нічога дрэннага, проста таму што заўсёды памятаю тое добрае, што было ў нашых стсунках у ранейшыя гады. Але зараз я хачу спытаць: што ты вярзеш, Мікола?
Заява, што сайт «Хартыі'97» і выбарчую кампанію кандыдата ў прэзідэнты Андрэя Саннікава ў 2010 годзе фінансаваў ізраільскі мецэнат Леанід Неўзлін - поўнае глупства. І Халезін выдатна ведае, як мы, не маючы практычна ніякіх сродкаў, кінуліся, як у атаку, у гэтую кампанію і практычна перамаглі ў ёй. Са звестак незалежных назіральнікаў, лідар «Еўрапейскай Беларусі» Саннікаў тады выходзіў у другі тур з Лукашэнкам. Але пасля Плошчы 19 снежня 2010 года мы ўсё патрапілі ў турмы. Халезін, дарэчы, не.
Напярэдадні гэтых «выбараў» быў забіты заснавальнік сайту «Хартыі» Алег Бябенін, я была фігуранткай шматлікіх крымінальных спраў і ўрэшце была збітая і арыштаваная ў дзень выбараў аўтаматчыкамі ў масках разам з усімі журналістамі.
Халезін цудоўна ведае, як я пасля турмы і напярэдадні суда ўцякала з Беларусі без капейкі ў кішэні. Якімі цяжка былі мае ўцёкі без пашпарта, які ў мяне канфіскавалі ў турме КДБ. І як мы з калегамі потым аднаўлялі працу сайта на эміграцыі: спачатку ў Вільні, дзякуючы дапамозе літоўскага ўрада, а потым і ў Варшаве, куды нас запрасіла Міністэрства замежных спраў Польшчы.
А агучаная Халезіным інфармацыя аб кватэры былога палітвязня Змітра Бандарэнкі - наогул падсудная хлусня. Ніякай кватэры ў Варшаве ва ўласнасці Змітра няма і ніколі не было. А кватэра ягонай жонкі Вольгі ў Менску, дзе ён быў прапісаны, нядаўна была арыштаваная беларускімі ўладамі.
Аб дапамозе ізраільскага мецэната Леаніда Неўзліна сайту «Хартыя'97» я ўжо пісала раней. Інфармацыя аб падтрымцы нас фондам Cooperation for Democracy Foundation знаходзіцца ў адкрытым доступе як на сайце самога фонду, так і на старонцы Charter97.org.
Усе 27 гадоў працы «Хартыі'97» нам дапамагалі і дапамагаюць розныя фонды ў падтрымку дэмакратыі, а таксама тысячы чытачоў сайта. Ніводны з фондаў і партнёраў ніколі не ставіў нам ніякіх умоў працы, не паказваў якія тэмы мы можам асвятляць, а якія не. Таму яшчэ раз, спецыяльна для Халезіна і іншых: канструктыўная крытыка Святланы Ціханоўскай - гэта наша права і абавязак незалежных журналістаў. У нас ужо ёсць адна «святая карова…, якая 30 гадоў сядзіць на троне, крытыка якой - крымінальнае злачынства. І мне незразумелая цяга некаторых «апазіцыйных» дзеячаў і медый у найлепшых таталітарных традыцыях ствараць яшчэ адну недатыкальную персону.
Далей: адкуль узяўся наратыў пра «рускага алігарха»? Леанід Неўзлін - грамадзянін Ізраіля, жыве там больш за 20 гадоў, ён адмовіўся ад расейскага грамадзянства, з'яўляецца асабістым ворагам дыктатара Пуціна, прысуджаны пуцінскім судом да пажыццёвага зняволення.
І сапраўды, Неўзлін - мой сябар і чалавек, які шмат зрабіў для развіцця дэмакратыі ў многіх краінах. У сённяшніх атаках на яго і неабгрунтаваных абвінавачаннях я бачу руку расейскіх спецслужбаў, а цяпер, відавочна, да гэтых нападак актыўна далучыўся і беларускі КДБ, адначасова спрабуючы чарговым разам знішчыць ненавісную «Хартыю», якая, паводле звестак Similarweb, працягвае заставацца самым папулярным беларускім незалежным сайтам.
Дык што ж робіць менавіта Халезін? Навошта гэтая жахлівая хлусня? Бо гэта ўжо не ўпершыню: у 2017 годзе ён актыўна ўдзельнічаў у кампаніі паклёпу супраць мяне асабіста, сайта «Хартыі'97» і лідараў беларускай апазіцыі паралельна з уладамі і спецслужбамі. Але мы тады выстаялі і сталі яшчэ мацнейшымі.
Я не хачу думаць, што Халезін - частка плана рэжыму Лукашэнкі ў дыскрэдытацыі «Хартыі'97». У мяне няма іншага лагічнага тлумачэння, акрамя як падазраваць, што ў Мікалая пачаўся ранні старэчы маразм і ён ужо блытае рэальнасць са сваімі хворымі фантазіямі. Таму што толькі чалавек з відавочнымі адхіленнямі ў псіхіцы будзе так самазабыўна хлусіць, трэсціся ад нянавісці і мэтанакіравана паклёпнічаць на сваіх былых сяброў.
Як яму дапамагчы? Па старым сяброўстве магу параіць добрага лекара.
Наталля Радзіна, галоўная рэдактарка Charter97.org