Стэрхам тэрмінова патрэбны правадыр

• УЛАДЗІМІР ХАЛІП
• 13.03.2024, 12:59

Часу не заставалася нават на тое, каб памахаць хустачкай.

Увесь час цягне ў палёт. Хоць бы ў самую звычайную чараду жураўлёў. Або проста за штурвал ракетаносца. Таму што да немагчымасці абрыдла штодзённасць. Саміты. Прыёмы. Нарады. Жыццё цяжкае, беднае і беспрасветнае. Крамлёўская руціна прыгнятае, і нават прывідных спадзяванняў на перамены ўжо не застаецца. Такія часы - прасвету быць не можа. Кар'ера самавылучэнца закончылася хутка і амаль раптоўна. Засталося хіба толькі ў прызначаны дзень дайсці да скрыні. І перад тэлекамерамі запхнуць сакральную паперку ў лёсавызначальную шчыліну. І справа ў капелюшы. Вынік ніякіх пытанняў ужо не выклікае. І каманда збояў не дае.

Перадвыбарчы маршрут адпрацаваны быў на выдатна. Чукотка. Калінінград. Казань. І, як гаворыцца, далей - усюды. Але вось тут загваздка. Калі так паспяхова ўсім здолелі паказаць, што краіна вялікая, але ён усюды паспявае і да новага кідка заўсёды гатовы, чаму б на апошняй стадыі не зменшыць тэмп злёгку і не сумясціць прыемнае з карысным. Не, не пра адпачынак і іншую наменклатурнае расслабленне тут гаворка ідзе. А ўсё пра той жа палёт. І мэта ўсё тая ж - нагадаць свету, а заадно і ўсякім асобным персанажам, з кім яны маюць справу.

Каманда ідэю падхапіла імгненна. Асэнсавала. Ацаніла. Апрацавала. Усякіх там жураўлёў і іншых страусаў адпрэчыла адразу. Старое і не ўражвае. Паўтор фокусу з ракетаносцам таксама недарэчны. Пачнуць вышукваць дэталі. Знойдуць шмат лішняга і не для шырокай масы прызначанага. Але ж палёт, калі ўжо так заклінавала на гэтым, можа быць і віртуальным. Няхай штучны інтэлект потым аддзімаецца. І ўсякія іншыя структуры і механізмы. А заадно і шматлікія тыя, каму над загадамі звыш разважаць не належыць. Як усё ж зухавата і выразна ўсё ў яго краіне створана!

Высветлілася раптам, што ў Краснадарскай ваеннай вучэльні лётчыкаў ужо пашыхтаваны выразная шэраг выпускніц. Не, не памылка - у каманды самавылучэнца збояў не бывае. У гэтай вучэльні некалі прадугледзелі і такі асаблівы набор. Дзяўчаты-лётчыцы. Прайшлі поўны курс навучання. Кожнай прысвоены ранг лейтэнанта. Засталося толькі атрымаць накіраванні ў вайсковыя часці. І кветкі з нагоды міжнароднага жаночага дня. Можна ўручыць. А заадно парадаваць шчодрым падарункам - персанальнай размовай пра галоўнага. Месца сустрэчы рыхтавалі ўмела і рашуча. Да прыезду найвышэйшага картэжу вучэльню было не пазнаць. Нідзе ні душы. Быццам усе здалі іспыты датэрмінова і пайшлі на фронт. Нават на пляцы, дзе звычайна не змаўкаў грукат курсанцкіх абцасаў, амаль музейная стаяла цішыня. І вось менавіта тут здарылася немагчымае.

У ясным небе раптам завіслі вялікія птушкі. Белыя з чорнымі меткамі на крылах. Відавочна, буслы. Але нехта з дапаможнага персаналу ўспомніў, што менавіта такіх бачыў на нейкім сайце. Гэта стэрхі. Рэдкія птушкі з чырвонай кнігі. Зімуюць у Індыі, у Іране. Відаць, ляцелі на поўнач і збіліся са шляху. Натуральна, маглі пужнуць. Шарахнуць, каб ведалі, куды ляцець. Вось толькі часу не было - картэж набліжаўся.

У стэрхаў жа гэтых проста здарылася няшчасце. Нейкі выскачка і нахабнік, далёка не самы прыдатны, падахвоціўся весці ўсю чараду на поўнач, да ўрадлівых месцаў. Звычайная гісторыя. Усё, як у людзей. Але ў дарозе збіўся з курсу. Завёў не туды. І ўвогуле занямог. Аптымісты суцяшалі якіх у роспачы. І ўспаміналі старую легенду. Быццам аднойчы здарылася нешта падобнае. І тады з'явіўся нехта з дэльтапланам. І вывеў чараду да дастатку і агульнага шчасця. Чаму б такому не паўтарыцца? Вядома, птушкі. Што з іх узяць!.. А у вучэльні ўжо наспяваў скандал.

Аднак ганаровы госць накіраваўся адразу да трэнажораў. Са сведчанні журналістаў узняўся адразу ў неба. Натуральна, сустрэўшыся пасля «палёту» з выпускніцамі, не забыўся пра мэту візіту ў вучэльню - эфектнае заканчэнне сваёй перадвыбарнай кампаніі. А таму распавёў сапраўды аб уласнай лётнай кар'еры. І высветлілася раптам, што яна амаль унікальная. «Цяпер толькі быў на трэнажоры з таварышам лейтэнантам (стрыманы кіў у бок адной з выпускніц) з таварышам лейтэнантам - гэта таксама ўражанні пэўныя. Але пілатаваў... Ведаеце, я, калі так, па-сапраўднаму, пілатаваў толькі «этажоркай». Лётаў разам з жураўлямі, калі вы звярнулі ўвагу... Памятайце, было некалькі гадоў таму... Але гэта не трэнажор, там сапраўды я пілатаваў...»

Ён разумеў, што гэтага мала. Вось разашлюць выпускніц па прызначэнні. А іх лётныя падраздзяленні могуць адправіць на фронт. Усякае там бывае. І ці ўспомняць яны потым аб гэтай сустрэчы? Трэба сказаць ім нешта асаблівае. Простае, але неабходнае. Каб памяталі. І ён знайшоў такія словы.

«Вельмі добрая працэдура - вам, як афіцэрам, гэта важна - гэта загартоўванне. Праўда!.. Гарачы і халодны душ або кантрасныя ванны - самы эфектыўны сродак гартавання. Памятаю, ведаеце, калі хлопцам быў яшчэ, жыў у Ленінградзе, у нас там… У нас і ванны-то не было ў камуналцы, але тым не менш я выходзіў у двор зімой і абціраўся снегам, хлопцам яшчэ быў».

Пасля гэтых слоў можна было б паставіць выразную кропку. У выбарчай кампаніі самавылучэнца. І ў прастадушных надзеях на якія б там ні было перамены ў гэтай няшчаснай краіне.

А прастадушныя стэрхі не спяшаліся ляцець. Яны ўсё яшчэ чагосьці чакалі на пустым пляцы. Магчыма, ім здавалася, што вось менавіта зараз і павінен з'явіцца той, які з дэльтапланам. Падыдзе, акіне ўсіх звыклым строгім позіркам. Ацэніць агульную гатоўнасць да доўгага палёту на далёкую поўнач. І падніме чараду на крыло. Пустыя надзеі!

Выбарчая кампанія самавылучэнца ўжо заканчвала свой цяжкі маршрут. І замыкала выразнае кола. Часу не заставалася нават на тое, каб даць магчымасць дзяўчатам на развітанне памахаць хустачкай. Лейтэнанты-лётчыцы стаялі ля парога сваёй вучэльні і глядзелі на сыход дарагога госця. Трэба ж, які просты і ўнікальны. Ды што тамака казаць, сапраўдны пілот. Як ён зухавата ўзняўся! З пецярбуржскай затхлай падваротні - вертыкальна ўверх. І там, у зеніце, яму ніхто не патрэбны. Сустрэча ўлады з народам скончаная. Ні ў каго і ні на што часу ўжо не заставалася.

Пяты тэрмін выкіроўваў на ўзлёт.

Уладзімір Халіп, адмыслова для Charter97.org