Кітайскі эксперт па РФ: Расея напэўна саступіць у вайне Украіне

• 11.04.2024, 16:42

Масква будзе вымушаная сысці з усіх акупаваных украінскіх тэрыторый, у тым ліку з Крыма.

Вайна паміж Расеяй і Украінай сталася катастрафічнай для абедзвюх краін. Аднак Расея, напэўна, саступіць ва Украіне, заявіў вядучы кітайскі эксперт па Расеі Фэн Юйцзюнь у сваім артыкуле, апублікаваным у часопісе The Economist. Юйцзюнь - адзін з вядучых кітайскіх русістаў, прафесар Фуданьскага ўніверсітэта ў Шанхаі.

З яго слоў, ваенны канфлікт з'яўляецца водападзелам пасля заканчэння халоднай вайны, які будзе мець глыбокія і доўгатэрміновыя глабальныя наступствы.

На ход вайны будуць уплываць чатыры асноўныя фактары.

Па-першае, гэта ўзровень супраціву і нацыянальнага адзінства, праяўлены ўкраінцамі, які дагэтуль быў надзвычайным. Другое - гэта міжнародная падтрымка Украіны, якая, хоць апошнім часам і не апраўдвае чаканняў краіны, застаецца шырокай.

Трэці фактар - гэта прырода сучаснай вайны, спаборніцтва, якое ўключае ў сябе спалучэнне прамысловай моцы і сістэм камандавання, кантролю, сувязі і выведкі. Адна з прычын, па якой Расея змагалася ў гэтай вайне, палягае ў тым, што яна яшчэ не ачуняла ад драматычнай дэіндустрыялізацыі, якую перажыла пасля распаду Савецкага Саюза.

Апошні фактар - інфармацыя. Калі справа даходзіць да прыняцця пастаноў, Пуцін трапляе ў пастку інфармацыйнага кокана праз тое, што ён так доўга знаходзіцца ва ўладзе. Расейскі прэзідэнт і яго каманда ў нацыянальнай бяспецы не маюць доступу да дакладных выведвальных звестак. У сістэме, якой яны кіруюць, адсутнічае эфектыўны механізм выпраўлення памылак. Іх украінскія калегі больш гнуткія і эфектыўныя.

У сукупнасці гэтыя чатыры фактары робяць канчатковае паражэнне Расеі непазбежным. З часам яна будзе вымушаная сысці з усіх акупаваных украінскіх тэрыторый, у тым ліку з Крыму. Яе ядзерны патэнцыял не з'яўляецца гарантыяй поспеху. Няўжо Амерыка, якая валодае ядзернай зброяй, не сышла з Карэі, В'етнама і Афганістана?

Хоць вайна каштавала Украіне вельмі дорага, сіла і адзінства яе супраціву разбурылі міф аб непераможнасці Расеі ў вайсковым плане. Украіна яшчэ можа паўстаць з попелу. Калі вайна скончыцца, яна можа разлічваць на магчымасць уступлення ў Еўрапейскі Звяз і NATO.

Вайна з'яўляецца пераломным момантам для Расеі. Гэта прывяло рэжым Пуціна да шырокай міжнароднай ізаляцыі. Яму таксама давялося мець справу з цяжкімі ўнутрыпалітычнымі плынямі: ад паўстання наймітаў з групы «Вагнера» і іншых груповак вайскоўцаў (напрыклад, у Белгарадзе) да этнічнай напружанасці ў некалькіх расейскіх рэгіёнах і нядаўняга тэракту ў Маскве. Гэта паказвае, што палітычная рызыка ў Расеі вельмі высокая. Пуцін, магчыма, нядаўна быў пераабраны, але яму пагражаюць разнастайныя падзеі «чорнага лебедзя».

У дадатак да рызык, з якімі сутыкаецца Пуцін, вайна пераканала ўсё больш і больш былых савецкіх рэспублік у тым, што імперскія амбіцыі Расеі пагражаюць іх незалежнасці, суверэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасці. Усё больш усведамляючы, што аб перамозе Расеі не можа быць і гаворкі, гэтыя дзяржавы дыстанцуюцца ад Масквы рознымі спосабамі: ад распрацоўкі палітыкі эканамічнага развіцця, менш залежнай ад Расеі, да правядзення больш збалансаванай замежнай палітыкі. У выніку перспектывы еўразійскай інтэграцыі, за якую выступае Расея, пацьмянелі.

Вайна прымусіла Еўропу ўсвядоміць вялікую пагрозу, якую ваенная агрэсія Расеі ўяўляе для бяспекі кантынента і міжнароднага парадку, паклаўшы канец разрадцы паміж ЕЗ і Расеяй пасля халоднай вайны. Многія еўрапейскія краіны адмовіліся ад сваіх ілюзій наконт пуцінскай Расеі.

У той жа час вайна вывела NATO са стану, які прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон назваў «мёртвым мозгам». Паколькі большасць краін NATO павялічваюць свае вайсковыя выдаткі, перадавое вайсковае размяшчэнне Альянсу ва Усходняй Еўропе атрымала значную падтрымку. Уступленне Швэцыі і Фінляндыі ў NATO падкрэслівае няздольнасць Пуціна выкарыстоўваць вайну для прадухілення пашырэння Блока.

Вайна таксама дапаможа змяніць склад Рады Бяспекі ААН. Гэта падкрэсліла няздольнасць органа эфектыўна выконваць свае абавязкі па падтрыманні міру ва ўсім свеце і рэгіянальнай бяспецы праз злоўжыванне правам вета з боку некаторых сталых чальцоў. Гэта абурыла міжнародную супольнасць, павялічыўшы шанцы на паскарэнне рэформы Рады Бяспекі. Нямеччына, Японія, Індыя і іншыя краіны, імаверна, стануць сталымі чальцамі, а пяць цяперашніх сталых чальцоў могуць страціць права вета. Без рэформы параліч, які стаў адметнай рысай Рады Бяспекі, прывядзе свет у яшчэ больш небяспечнае месца.

Стасункі Кітая з Расеяй не з'яўляюцца стабільнымі, і на іх паўплывалі падзеі апошніх двух гадоў. Міністр замежных спраў Расеі Лаўроў толькі што наведаў Пекін, дзе ён і яго кітайскі калега яшчэ раз падкрэслілі цесныя сувязі паміж сваімі краінамі. Але паездка, відавочна, была хутчэй дыпламатычнай спробай Расеі паказаць, што яна не самотная, чым шчырымі кахстасункамі. Праніклівыя назіральнікі адзначаюць, што пазіцыя Кітая ў стаўленні да Расеі вярнулася ад пазіцыі «няма абмежаванняў» пачатку 2022 года, да вайны, да традыцыйных прынцыпаў «недалучэння, неканфрантацыі і ненацэльвання на трэція бакі».

Хоць Кітай не далучыўся да заходніх санкцый супраць Расеі, ён не парушае іх сістэматычна. Гэта праўда, што ў 2023 годзе Кітай імпартаваў больш за 100 мільёнаў тон расейскай нафты, але гэта ненашмат больш, чым ён набываў штогод да вайны. Калі Кітай спыніць імпартаваць расейскую нафту і замест гэтага будзе набываць яе ў іншых краін, гэта, несумненна, прывядзе да росту сусветных коштаў нафты і мець вялікі ціск на сусветную эканоміку.

З пачатку вайны Кітай правёў два раунды дыпламатычнага пасярэдніцтва. Поспех выявіўся недасяжным, але ніхто не павінен сумнявацца ў жаданні Кітая пакласці канец гэтай жорсткай вайне шляхам перамоў. Гэтае жаданне паказвае, што Кітай і Расея - вельмі розныя краіны. Расея імкнецца падарваць існы міжнародны і рэгіянальны парадак праз вайну, тады як Кітай хоча развязваць спрэчкі мірным шляхам.