The Sunday Times: Украіна і РФ набліжаюцца да эндшпілю
- 15.09.2024, 11:25
Пытанне толькі ў тым, хто зробіць першы крок.
Недахоп войск і стомленасць могуць прымусіць кіраўніка РФ Уладзіміра Пуціна і прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага сесці за стол перамоў. Пытанне толькі ў тым, хто зробіць першы крок.
Аб гэтым піша калумніст, дыпламатычны рэпарцёр Марк Урбан для The Sunday Times. З яго слоў, апошнім часам з'яўляюцца прыкметы таго, што канфлікт, магчыма, «пераходзіць у фінальную, цяжкую фазу».
Адбыліся некаторыя малаважныя, але важныя змены, уключаючы прыкметы знясілення з дзвюх старон. Пагрозы Пуціна аб дазволе Захаду наносіць глыбокія ўдары па Расеі з выкарыстаннем заходняй зброі - пацвярджэнне, што ён нервуецца праз набліжэнне пераломнага пункта не на яго карысць.
Затое брытанскі прэм'ер Кір Стармер па дарозе ў Вашынгтон заявіў, што «ў найбліжэйшыя некалькі тыдняў і месяцаў, імаверна, адбудуцца сапраўды важныя падзеі».
Зяленскі назваў шырокамаштабнае ўкраінскае ўварванне ў Курскую вобласць РФ «часткай нашага плана перамогі». Але поспех далёка не гарантаваны, і ён, магчыма, неўзабаве сутыкнецца з цяжкім выбарам.
Многім украінцам цяжка думаць аб кампрамісе. Сястра загінулага воіна Наталля Няжура на могілках у Львове заявіла, што вайна скончыцца смерцю апошняга захопніка.
«Я проста хачу смерці ўсіх расейцаў, я іх ненавіджу ўсім сэрцам і душой», - сказала яна.
Цікавасць да перамоў расце
Многія адчуваюць такія ж эмоцыі. Аднак паступова колькасць украінцаў, якія выказваюць падтрымку перамоў з Расеяй, вырасла, дасягнуўшы 43%.
Аднак большасць украінцаў усё яшчэ выказваюць рашучасць не падпарадкоўвацца ўмовам, якія спрабаваў навязаць Пуцін. Яны катэгарычна супраць усякага афіцыйнага прызнання таго, што расейцы заваявалі значныя часткі іх краіны, ці абмежаванні іх будучай свабоды ўступлення ў НАТА ці Еўрапейскі Звяз. Гэтыя глыбока ўкаранелыя настроі перашкаджалі перамовам.
Аднак нават ва ўмовах жорсткай вайны былі пэўныя кантакты праз пасярэднікаў, напрыклад, па абмене палоннымі.
Ёсць таксама прыкметы шырэйшай стомленасці ад вайны і нават насцярожанасці ва ўкраінскім грамадстве. Сотні тысяч мужчын застаюцца за мяжой, пазбягаючы набору, а сярод тых, хто служыць, 19 000 сутыкнуліся з абвінавачваннямі ў дэзерцірстве або звальненні з пасад у пачатку гэтага года.
У траўні ўвайшоў у дзеянне новы закон аб мабілізацыі, каб замяніць страты і дазволіць стомленым ад вайны салдатам вярнуцца дадому. З перадавых падраздзяленняў паступаюць скаргі на тое, што навічкам не стае матывацыі ці яны нават адмаўляюцца ваяваць.
Усё гэта стала прычынай змрочнага лета для ўкраінскага войска на большай частцы Данбаса, а расейскае войска зараз набліжаецца да важнага транспартнага вузла Пакроўска. У многіх адзінках эфектыўная сіла зніжаецца да адной траціны ці нават чвэрці.
Наступ Украіны на Курск з'яўляецца часткай стратэгіі Зяленскага дасягнуць чагосьці, што можна назваць перамогай, калі наступіць вельмі цяжкая зіма.
Што тычыцца Расеі, то яны дасягнулі поспехаў, але вялізнай цаной: брытанская выведка ацэньвае страты Расеі цягам ліпеня і жніўня прыкладна на 65 000 чалавек.
«Крытычнае пытанне, як заўсёды падчас спынення канфлікту, палягае ў тым, ці прыйшлі абодва варагуючыя бакі да высновы, што яны не могуць атрымаць больш, працягваючы барацьбу», - піша Урбан.
Некалькі месяцаў таму тагачасны кіраўнік МЗС Дзмітрый Кулеба, абмяркоўваючы фінал вайны, сказаў, што Расея не хоча адмаўляцца ад сваіх жорсткіх пазіцый.
«Пакуль народ Украіны верыць, што гэтую краіну трэба абараняць, мы будзем працягваць змагацца», - сказаў ён тады.
Значная частка інфраструктуры Украіны была моцна пашкоджаная. Расея, ударыла па энэргасетцы Украіны. Адключэнні электрычнасці, якія ўжо з'яўляюцца бядой жыцця ўкраінцаў, могуць узмацніцца з пахаладаннем.
У мінулым месяцы стала больш зразумела, наколькі сур'ёзна Зяленскі ставіцца да новых выклікаў, і пра тое, што Расея, магчыма, вяртаецца да нейкага глыбейшага дыпламатычнага ўзаемадзеяння. Абодва бакі павінны былі сустрэцца ў Катары, каб абмеркаваць забарону на нацэльванне на энэргетычную інфраструктуру адзін аднаго.
Расейцы адклалі перамовы, якія павінны былі адбыцца 22 жніўня, праз прасоўванне ўкраінцаў пад Курскам. The Washington Post адзначыла, што «некаторыя ўдзельнікі перамоў спадзяваліся, што яны змогуць прывесці да больш поўнага пагаднення аб спыненні вайны».
Украінскія дыпламаты месяцамі заяўлялі, што яны адкрытыя да ўскосных перамоў, магчыма, у Турцыі ці адной з краін Персідскай затокі. Вялікае пытанне палягае ў тым, ці адбылося значнае змяненне поглядаў у Крамлі.
З дапамогай Ірана і Кітая расейцам удалося наладзіць вытворчасць зброі, але яны таксама маюць уласныя праблемы з падтрыманнем канфлікту. Ім бракуе дастатковай падрыхтоўкі іх салдат. Адзін высокапастаўлены заходні чыноўнік, аглядаючы баявыя дзеянні гэтым летам, кажа: «Гэта можа быць незразумелым для многіх, але ў расейцаў не ўсё добра».
Пуцін не жадае даваць загад аб чарговай усеагульнай мабілізацыі, як у верасні 2022 года, якая стварыла ўнутрыпалітычныя цяжкасці. Затое расейцы стабільна падвышалі заробкі і прэміі вайскоўцам, шукаючы наймітаў.
Але расейцам дастаткова вядома аб жудасных умовах на фронце, што нават такіх вялізных заробкаў не стае, каб папоўніць шэрагі УС РФ. Адзначаючы знясілены стан расейскага войска, адзін заходні чыноўнік кажа, што «хоць гэтым летам яны дасягнулі некаторых лакальных прарываў, яны не змаглі выкарыстаць іх для дасягнення сур'ёзных поспехаў».
Іншым фактарам, які засяроджвае ўвагу ў Крамлі, з'яўляецца эскалацыя ўкраінскай ударнай кампаніі супраць расейскай інфраструктуры, такой як энэргетычныя аб'екты, аэрадромы і сховішчы. У жніўні было атакавана шэсць аэрадромаў на адлегласці сотняў кіламетраў ад лініі фронту.
Для таго, каб падкрэсліць яго маштабы, кіраўнік ГУР Кірыл Буданаў заявіў, што яго краіна выкарыстоўвае беспілотнікі з радыусам дзеяння 1800 км. Толькі ў аўторак Украіна запусціла 144 беспілотнікі далёкага радыусу дзеяння, многія з якіх дасягнулі Маскоўскай вобласці.
Гэта прыносіць шкоду, і расейскі інтарэс да перамоўнага кірунку Катара паказвае, што яны хацелі б знайсці спосаб спыніць гэта. Просьба Зяленскага выкарыстоўваць пастаўленыя Вялікай Брытаніяй ракеты Storm Shadow і французскія ракеты Scalp для глыбейшага ўдару па Расеі, відавочна, маюць на мэце ўзмацніць узровень шкоды расейцам.
Што азначалі б заходнія ракеты вялікай далёкасці для расейска-ўкраінскай вайны?
Чакалася, што перамовы Стармера і Байдэна ў пятніцу раскрыюць шлях да выкарыстання гэтых брытанскіх і французскіх ракет. Гэтая зброя наўрад ці стане вызначальнай, бо яе колькасць будзе абмежаванай, але чакаецца, што яна дазволіць украінцам распачаць шэраг дзеянняў, накіраваных на тое, каб прычыніць шкоду Расеі і давесці справу да пункта дазволу.
Ёсць яшчэ адна важная невядомасць: вынік лістападаўскіх выбараў прэзідэнта ЗША. Шырока распаўсюджанае меркаванне сярод заходніх аналітыкаў у тым, што Пуцін дачакаецца выніку, перш чым вызначаць, што рабіць.
Калі гэта будзе перамога Камалы Гарыс, якая абяцае далейшую падтрымку Украіны, Пуцін можа дамагацца спынення агню, спрабуючы замарозіць свае дасягненні на Данбасе, выйграваючы час для Расеі, каб аднавіць сваё войска. Перамога Дональда Трампа можа абвастрыць дылему Зяленскага, паставіўшы пад пагрозу будучыя пастаўкі зброі.
Для Зяленскага палітычныя небяспекі спынення агню відавочныя. Прыпыненне вайны без надзейнага шляху да вяртання акупаваных зямель будзе выглядаць здрадай для ўсіх тых, хто ахвяраваў сваімі блізкімі, але ўнутраны ціск на яго з мэтай спыніць вайну і хісткасць некаторых заходніх хаўруснікаў таксама будуць вострымі.
Байдэн у пятніцу адмовіўся дазволіць нанясенне ўдараў большай далёкасці ракетамі амерыканскай вытворчасці і намякнуў, што гэта можа быць магчыма з дапамогай Storm Shadows.
«Байдэн можа ўбачыць шанец спыніць баявыя дзеянні, і гэта можа прынесці палягчэнне шматлікім, але можа проста адкласці адказ на важнейшае пытанне, на якое аднойчы давядзецца адказаць: чым усё скончыцца?», - падсумаваў Урбан.